Psy i wilki mają wspólnych przodków, o czym jako opiekunowie nie możemy zapominać. Oznacza to, że niezależnie od rasy, wielkości czy wyglądu nasi pupile są drapieżnikami, a instynkt łowiecki jest jest u nich genetycznie uwarunkowany i wrodzony.

Dzisiaj już nasze psy nie muszą polować, aby zdobyć pożywienie, nie oznacza to jednak, że pewne elementy łańcucha łowieckiego u nich nie występują. W wyniku selekcji hodowlanej u poszczególnych ras konkretne elementy łańcucha były wzmacnianie lub wygaszane. Podyktowane to było użytecznością danej rasy. Stąd niektóre typy psów są dobrze przystosowane do polowania i pasterstwa, inne sprawdzą się poszukiwaniu i ratownictwie, jeszcze inne będą świetnymi stróżami.

Niektórzy mogą cenić popęd drapieżnika i selektywnie hodować lub użytkować te psy do wykonywania określonych zadań. Jednak dla wielu zwykłych opiekunów zwierząt domowych, instynkt łowiecki może być trudnym do opanowania zachowaniem.

Czym jest łańcuch łowiecki

Łańcuch łowiecki odnosi się do wszelkich zachowań lub instynktów związanych z polowaniem, ściganiem i chwytaniem zdobyczy. Oczywiście siła popędu jest różna u poszczególnych psów, jak również u poszczególnych ras w wyniku wspomnianego procesu selektywnej hodowli.

Wyróżniamy następujące elementy łańcucha łowieckiego:

Łatwo zauważyć, że wszystkie te elementy są ściśle związane z polowaniem, które pierwotnie miało na celu zdobycie pożywienia. Wilk zakończyłby tę pełną sekwencję, tak długo, jak ofiara nie uciekła, ponieważ musi jeść, aby przetrwać. Sekwencja u psów może być różna u różnych ras, jak również u psów w obrębie tych ras. Poprzez celową hodowlę udało się wzmocnić lub wygasić konkretne elementy łańcucha u poszczególnych typów psów.

Jak wygląda łańcuch łowiecki u poszczególnych typów psów

Poniżej kilka słów o różnych typach psów zgodnie z klasyfikacją przyjętą przez Kim Brophey, amerykańską etolożkę i badaczkę.

Psy pierwotne

Przykładowe rasy: Akita Inu, Alaskan malamut, Basenji, Chow Chow, Husky syberyjski, Szpic niemiecki, Szpic fiński.

Psy pierwotne były jednymi z pierwszych na świecie psów i wykorzystywano je ze względu na ich instynkt myśliwych i strażników. Te cechy były przydatne w połączeniu z ich mniejszym strachem i agresją w stosunku do ludzi. Często musiały same sobie radzić i polować, aby zdobyć pożywienie.

W związku z tym u tych ras występują wszystkie elementy łańcucha łowieckiego:

Psy pierwotne charakteryzuje duża niezależność, działają w sposób instynktowny i logiczny. Jako opiekun takiego psa należy pozwalać im na samodzielność, czy podejmowanie decyzji w codziennych sytuacjach. Mają bardzo silną potrzebę eksploracji, potrzebują długich spacerów oraz wysiłku fizycznego.

Można zaproponować im zabawę w polowanie, ale należy pamiętać, aby za każdym razem domykać łańcuch łowiecki – dawać cenną nagrodę dla psa do rozszarpania i zjedzenia.

Charty

Przykładowe rasy: Greyhound, Whippet, Chart polski, Chart afgański, Borzoi.

Pierwszy na świecie chart był psem pierwotnym o przewadze myśliwskiej. Ci pierwsi towarzysze polowań byli cenieni za swoją szybkość, jak również za zdolność do dokładnego dostrzegania zdobyczy na odległość.

Psy te mają naturalną skłonność do doceniania lepszych rzeczy w życiu, takich jak ciepło i komfort. Są ciche, spokojne, stoickie.

Tak jak psy pierwotne posiadają w pełni rozbudowany łańcuch łowiecki.

W przeciwieństwie jednak do psów pierwotnych nie są przystosowane do trudnych warunków czy pokonywania tak długich dystansów. Dlatego sprawdzą się z nimi krótsze, spokojniejsze spacery, jednak z dużym naciskiem na zaspokojenie potrzeby łupu – zabawa w gonienie i polowanie.

Stróże

Przykładowe rasy: Berneński pies pasterski, Cane Corso, Bullmastiff, Mastif tybetański, Dog niemiecki, Nowofunland.

Psy stróżujące wykorzystywane były do pilnowania zwierząt hodowlanych, a więc nie mogły przejawiać w stosunku do nich agresji, czy na nie polować. Ich zadaniem była obserwacja otoczenia, stada oraz informowanie szczekaniem o zbliżającym się niebezpieczeństwie. W związku w tym u tych psów wzmocniono namierzanie oraz obserwacje, a wygaszono pozostałe elementy łańcucha łowieckiego

Psy te potrafią być dość wymagające, jeśli chodzi o to, co wzbudza ich zainteresowanie. Większość z nich nie ma ochoty na zabawy, takie jak aportowanie. Jednak ciesząc się przyjemnościami życia z bardziej spokojnym psem, nigdy nie należy zapominać o jego genetycznej skłonności do działania, jeśli chodzi o ochronę domu i rodziny. Co więcej psy te, ze względu na fakt, że musiały być wyczulone na zmiany w otoczeniu, często są lękliwe i mogą przejawiać agresję lękową.

Aby zadbać o potrzeby związane z łańcuchem łowieckim warto zapewnić mu warunki do obserwacji – np. dom z dużym terenem. Do tego zadbać o stały, przewidywalny rytm dnia i przygotowywać do na wszelkie, nawet drobne zmiany.

Psy do towarzystwa

Przykładowe rasy: Cavalier King Charles Spaniel, Chiński grzywacz, Pomeranian, Chihuahua, Shih Tzu, Mops, Maltańczyk.

Psy te są wrażliwe i emocjonalne, stworzony do zajmowania się i pocieszania swojego opiekuna. Kochają zabawę, są figlarne i ciekawskie w stosunku do rodziny i przyjaciół. Do tego są mocno zależne od swojego opiekuna i domagające się uwagi. Mogą być także skłonne do alarmowego szczekania i defensywy w nowych sytuacjach.

Ze względu na ich użytkowość wszystkie elementy łańcucha łowieckiego zostały wygaszone.

Należy pamiętać, że pomimo braku potrzeb wynikających z łańcucha łowieckiego, wciąż mamy do czynienia z psami. Dlatego warto nauczyć je podstawowych komend, chodzenia na luźnej smyczy czy przywołania. Z psami do towarzystwa stawiamy na relacje z opiekunem i zaufanie – czyli skupiamy się na dobrym interpretowaniu sygnałów wsparcia oraz mowy ciała. Dodatkowo świetnym pomysłem będzie nauka zabawy szarpakiem w celu wzmocnienia więzi z psem.

Psy gończe

Przykładowe rasy: Foxhound amerykański, Basset, Beagle, Bloodhound, Ogar polski.

Psy gończe są bardzo otwarte i przyjaźnie nastawione do ludzi oraz innych psów. Do tego zabawne, figlarne, towarzyskie, kreatywne i żądne przygód. Są także impulsywne i bardzo ambitne. To typowi tropiciele - ślepo i głucho zdeterminowani w węszeniu, śledzeniu i ściganiu celów.

Przez ludzi wykorzystywane były do polować, ale w przeciwieństwie do chartów, które miały dopaść i zabić zwierzynę, ich rolą było jej wytropienie i wystawienie myśliwemu. Dlatego w ich łańcuchu łowieckim mamy wzmocnione elementy od tropienia do pogoni, a pozostałe zostały wygaszone.

W związku z tym psy te potrzebują dużo ruchu i możliwości swobodnej eksploracji teren. Świetnymi aktywnościami będą dla nich zabawy oparte na węszeniu - zabawki interaktywne, maty węchowe, a najlepiej wyszukiwanie smaczków w terenie – np. trawie czy korze drzewa.

Psy myśliwskie

Przykładowe rasy: Cocker spaniel amerykański, Pointer, Seter angielski, Wyżeł niemiecki krótkowłosy, Wyżeł węgierski krótkowłosy, Labrador, Lagotto, Golden Retriever, Pudel standardowy.

Psy myśliwskie mają wysoką motywację na współpracę z człowiekiem. Są typowymi graczami zespołowymi, co może niestety objawiać się brakiem samodzielności. Dodatkowo są bardzo aktywne, zawsze chętne i gotowe do działania – jednak z problemami do długotrwałej koncentracji.

Obok chartów czy psów gończych, psy myśliwskie również były kompanami polowań. Ich rola i styl polowania były różne w zależności od rasy, jednak nigdy nie miały za zadanie zabijać zwierzyny. W związku z tym w ich łańcuchu łowieckim mamy wzmocnione elementy od tropienia do chwytania (często już martwą zwierzynę), a pozostałe zostały wygaszone.

Psy te powinny mieć zapewnioną dużą ilość aktywności fizycznej i spacerów z możliwością swobodnej eksploracji terenu. Warto wprowadzić im aktywności takie jak tropienie, zabawy węchowe czy nosework na co dzień. Świetnie może się także sprawdzić trening Dummy, czyli aportowanie, ale nie takie jak można zaobserwować na co dzień w parkach, a na określonych zasadach i bezpieczny dla psa.

Teriery

Przykładowe rasy: Fox terrier, Jack Russell Terrier, West Highland Terrier, Yorkshire Terrier.

Teriery są psami raczej niezależnymi, nie są wymagające jeśli chodzi o zainteresowanie człowieka. Mają zabawną i odważną osobowość. Zawsze są gotowe do działania i pełne energii. Często mają trudności w podążaniu za poleceniami, psocą i nadmiernie szczekają. Ich osobowość wynika z faktu, że służyły ludziom do tropienie i zagryzania gryzoni. Dlatego mają wzmocniony prawie cały łańcuch łowiecki, poza konsumpcją.

Są to psy bardzo wymagające, o czym ich opiekunowie bardzo często zapominają ze względu na ich wygląd i rozmiar – typowym przykładem jest tutaj York, traktowany jak pies do towarzystwa.

Teriery potrzebują jednak bardzo dużo aktywności fizycznej każdego dnia, przeplatanych zabawami, grami i ciekawymi aktywnościami. Konieczne jest wprowadzenie i nauczenie psiaka zabawą szarpakiem. Z drugiej strony, przez ich wysoki poziom aktywności, należy zadbać o ich wyciszenie – odpoczynek, możliwość swobodnej eksploracji terenu, czy zaproponować maty do wylizywania i zabawy węchowe.

Psy typu bull

Przykładowe rasy: Buldog amerykański, Amerykański Staffordshire terrier, Bokser, Bullmastiff, Pit Bull, Buldog francuski.

Psy te są bardzo towarzyskie i niegroźne w stosunku do ludzi. Czasem aż zbyt entuzjastyczne, co okazują na swój sposób – skakaniem, kłapaniem pyskiem czy szarpaniem. Potrafią być nadmiernie pobudliwe, szybko możemy u nich zauważyć skok emoji – szczególnie problematyczne potrafi być chodzenie na smyczy.

Psy typu bull stworzono poprzez skrzyżoowanie psów stróżujących z terierami. Dlatego są one jednocześnie bardzo silne jak stróże, a jednocześnie zawzięte.

Służyły ludziom do walk między sobą lub z innymi zwierzętami. W trakcie selekcji dobierano i rozmnażano takie osobniki, które nie przejawiały agresji w stosunku do ludzi. Dlatego, wbrew powszechnej opinii, psy te nie są nie przejawiają agresywnych zachowań w stosunku do ludzi, a poprawnie socjalizowane również w stosunku do psów czy innych zwierząt. Ich łańcuch łowiecki przypomina ten u terierów, czyli mamy wzmocnione wszystkie elementy poza konsumpcją.

Jednak potrzeby wynikające z łańcucha łowieckiego tych psów różnią się od tych jakie możemy zauważyć u terierów. Psom typu bull najlepiej zaproponować zabawę szarpakiem. Przeciąganie świetnie się sprawdzi, tylko należy pamiętać, aby dobrze wypracować komendę zostawiania. Świetnie sprawdzą się też wszelkie propozycje rozszarpywania przedmiotów.

Psy zaganiające

Przykładowe rasy: Owczarek niemiecki, Border Collie, Corgi, Owczarek australijski, Owczarek szetlandzki.

Psy zaganiające charakteryzują się gotowością do działania. Nie spoczną jeśli tylko czeka na nie jakaś przygoda. Doskonale zdają sobie sprawę z otoczenia, a także emocji i instrukcji opiekuna. Lubią, gdy zapewnia się im jasne zasady oraz stały rytm dnia. Jednak są przy tym władcze - lubią kontrolować swój dom, ogród, sąsiedztwo. Na codzień wymagają zarówno umysłowych jak i fizycznych stymulacji, więc mogą nie sprawdzić się u osób prowadzących spokojny tryb życia.

Psy te do tej pory pracują z pasterzami zaganiając zwierzęta hodowlane. Ze względu na ich rolę są one bardzo dobrymi obserwatorami, wyczulonymi na najdrobniejszy ruch oraz świetnie współpracują z człowiekiem. U tych psów wzmocniono elementy łańcucha od namierzania do chwytania. Nie mogły one bowiem zagryźć zwierząt, które miały pod opieką.

Ze względu na użytkowość tych psów są one swego rodzaju pracoholikami i ich instynkt jest na tyle silny, że gdy nie mają zapewnionych potrzeb z tego wynikających gasną w oczach. Często rozwijają się też u nich przeróżne problemy behawioralne wynikające z tej nudy. Dlatego będąc opiekunem psa zaganiającego należy zapewnić mu dużą ilość aktywności fizycznej oraz codzienny trening, tak aby pies mógł bezpośrednio pracować z człowiekiem i miał poczucie spełnienia.

Kundelki

Nie są rasami stworzonymi przez ludzi z zamkniętymi pulami genów lub sztucznie wyselekcjonowanymi zadaniami. Są to mixy różnych ras i różnych typów. Aby spróbować zrozumieć z jakim psem mamy do czynienia, jak może wyglądać jego łańcuch łowiecki, a co za tym idzie potrzeby nie możemy kierować się jedynie wyglądem. Musimy dać sobie czas, aby takiego psa poznać, proponować mu różne zabawy czy formy treningów, aby zrozumieć mu w duszy gra.

Dlatego przy decydowaniu się na konkretną rasę tak ważna jest znajomość jej pierwotnej użytkowości i jakie elementy łańcucha łowieckiego zostały w trakcie selektywnej hodowli wzmacniane. Wiedza ta pozwoli nam być odpowiedzialnymi opiekunami, ułatwi zaplanowanie treningu i zabaw z naszym psem, a co za tym idzie uniknąć potencjalnych problemów behawioralnych wynikających z niezaspokojonych potrzeb rasy.